Overdag is er altijd wel iets. Geluiden, mensen, to-do’s, afspraken. De wereld draait door en ja: jij draait mee. Totdat de zon zakt en de dag langzaam stilvalt. Dán begint het moment voor de zogeheten noctourist: de reiziger die pas écht op pad gaat als het donker wordt. Noctourism is een term die ik pas geleden tegenkwam in een artikel en eerlijk? Het voelde meteen als iets voor mij. Sterker nog: ik kwam erachter dat ik al een aantal keren een echte noctourist ben geweest! Die rust, dat mysterieuze van de nacht… precies wat je soms nodig hebt. In dit artikel vertel ik je wat noctourism precies is, en waar je het zelf kunt beleven. Spoiler: je hoeft er niet ver voor te reizen. Denk aan een boshut in de Ardennen, een hangmat in Zweden of gewoon een verlaten heideveld nabij een natuurkampeerterrein.

Wat is Noctourism precies? Betekenis noctourism

Ik snap als je denkt: noctourism, wat is dat precies? Maar als je goed naar de term kijkt, snap je het wellicht: noctourism draait namelijk om ‘toerisme van/in de nacht’. Het begrip zelf is een samenstelling van twee delen: zo komt ‘noc’ van het Latijnse nox, wat ‘nacht’ betekent. Ook is dit deel vergelijkbaar met het Engelse ‘nocturnal’ wat ‘nachtelijk’ is. ‘Tourism’ staat in dit deel uiteraard voor ‘toerisme’ of het reizen an sich. Het begrip is redelijk nieuw en valt onder de noemer slow travel en micro-avontuur. Je begrijpt: daar werden mijn zintuigen meteen van geactiveerd! Het hele idee van noctourism is dat je buiten de gangbare tijden op ontdekkingstocht gaat, namelijk in de nacht.

Dit kan op verschillende manieren: denk aan een wandeling onder een heldere sterrenhemel of wat ik eerder eens deed: wadlopen bij volle maan. Of misschien is nachtduiken iets voor je of ga je liever dieren spotten op het moment dat de rest van de wereld slaapt. De wereld, en met name de natuur, is in de nacht zo anders dan overdag. Kort samengevat is noctourism een manier van reizen in de nacht, waarbij je letterlijk even uit de tijd stapt. Misschien voelt het een beetje gek om om 01:00 uur met een hoofdlamp in je hand in the middle of nowhere op de Veluwe te lopen, maar dit zijn vaak wel die momenten die uiteindelijk onvergetelijk worden.

Voordelen van noctourism

Het grootste voordeel van noctourism? Dat is ongetwijfeld de stilte en volledige rust die je ‘s nachts ervaart. Het enige wat je in de natuur misschien hoort is de wind of het ritselen van een dier in de bosjes. Wanneer wij bijvoorbeeld wildkamperen in Zweden en nog laat bij een kampvuurtje zitten, merken we al hoe de natuur leeft in de nacht. Het is een heel bijzondere ervaring om op zo’n moment ergens in het hart van de wildernis te zitten. Andere voordelen zijn onder andere:

Je hebt meer kans om wildlife te spotten. Wel raad ik je dan aan om een goede nacht(verre)kijker mee te nemen. Tijdens kamperen gaan wij meestal tijdens de golden hours op pad om op een rustige manier wilde dieren te spotten: in stilte en op afstand.
Wanneer je ervoor kiest om de noctourist uit te hangen op plekken waar het normaal gesproken druk is, ervaar je veel minder mensen en meer ruimte op zo’n plek. Kijk in dat geval wel goed of je zo’n plek ‘s nachts mag bezoeken. Is dat het geval? Dan is het volop genieten geblazen. Die rust, die stilte!
Ook leuk: je krijgt een totaal ander perspectief op bekende plekken. Stel: je bent in een bos dat je overdag al tig keer hebt gezien. In de nacht voelt zo’n plek als compleet nieuw, ook al weet je de weg misschien met je ogen dicht. Daarbij maakt het donker je alert en scherpt het je zintuigen aan.
Noctourism draait verder niet om het maken van kilometers of het scoren van de mooiste foto’s, maar echt om de beleving zelf. Dat is misschien nog wel het allermooist wat mij betreft: je móet trager reizen en bewegen, waarbij verwondering en stilte centraal staat. Je kunt je vast wel voorstellen dat dit voor je hoofd (mentaal gezien) een flinke boost is!

Noctourism in Nederland: waar moet je zijn?

Noctourism is alleen het laatste jaar al populairder aan het worden. Bekende boekingplatformen zien bijvoorbeeld een flinke stijging in het aantal nachtelijke activiteiten en excursies die geboekt worden, zoals safari’s, nachtduiken, sterren kijken en wandelingen in de bergen om de zonsopkomst te zien. Maar: wist je dat je helemaal niet ver hoeft te reizen om mooie sterrenhemels te zien of echte stilte te ervaren? Ons eigen land kent heel wat waanzinnige plekken die ‘s nachts betoverend mooi zijn.

Maak een wandeling in het Lauwersmeer Dark Sky Park

In het noorden van het land vind je bijvoorbeeld een heel unieke plek waar je met helder weer zicht hebt op een fantastische sterrenhemel, namelijk het Lauwersmeer Dark Sky Park. Dit is een van de weinige plekken in Nederland waar de lichtvervuiling echt minimaal is. Dat betekent: sterren kijken! Het leuke is dat het gebied in de nacht gewoon toegankelijk is. Er is een wandelroute te vinden die aangegeven wordt met glow in the dark paaltjes. Wie weet spot je nog wel een das of hoor je de roep van een velduil onderweg! Mijn tip: neem een lekkere warme drank mee en laat je verrassen door deze mooie plek. Het voelt bijna buitenaards hoe donker het hier wordt, iets wat je bijna nergens anders in Nederland meemaakt. Juist dat maakt zo’n nachtelijke wandeling enorm bijzonder.

Kamperen op een natuurkampeerterrein in de natuur

Een andere manier om de Nederlandse natuur in de nacht te ervaren, is door te kamperen op een Natuurkampeerterrein in de natuur. Verspreid over Nederland vind je verschillende mooie natuurkampeerterreinen, zoals Natuurkampeerterrein Borger of Natuurkampeerterrein Zanderdennen, waar je echt in het hart van het groen slaapt. Op die laatste hadden wij een tijdje geleden een heel bijzondere ervaring toen we ons laatste rondje naar het sanitair maakten: we hoorden achter onze bus het geritsel van een groot dier, we denken een edelhert. Het kampeerterrein is omheind (zodat de dieren niet op de camping komen) dus we hebben hem niet goed kunnen zien, maar hoorden het dier ons volgen naar het sanitair. Op een ander kampeerterrein hebben we in november een keer het Noorderlicht gezien (fotografisch), wat ook een heel bijzondere manier van noctourism was.

Nachtkanoën in Utrecht (of een andere stad)

Ook in de stad kun je aan noctourism doen. Wat dacht je bijvoorbeeld van een nachtelijk avontuur dat net even anders dan anders is? Het lijkt mij bijvoorbeeld te gek om een keer te gaan nachtkanoën in Utrecht, iets dat al bijna 30 jaar kan in de stad. Hierbij peddel je rustig mee met de ondergaande zon terwijl de stad langzaam maar zeker donkerder wordt. Onderweg maak je een pauze bij een van de vele cafeetjes aan het water voor een lekker drankje. Ik vind wandelen door Utrecht als het donker is al heel mooi, laat staan om de stad vanaf het water te bekijken wanneer de nacht valt. Kanoën by night is dus zeker iets dat op je lijstje moet, althans: wanneer je ook nieuwsgierig bent naar noctourism. Wie weet spot je onderweg nog verrassende geluiden of zie je lichtjes van de stad reflecteren in het water. Het is zo’n bijzondere manier om Utrecht op een heel andere, rustige manier te ervaren.

Waar je aan moet denken bij noctourism

Noctourism vraagt nét even wat extra aandacht voor de natuur en je omgeving. Overdag zijn we daar natuurlijk ook zuinig op, maar ’s nachts is de natuur nóg kwetsbaarder. Dieren als dassen, uilen en vleermuizen komen dan pas echt tot leven, want ze jagen, rusten of paren onder de sterrenhemel. Dus: geef ze de ruimte en verstoor ze niet. Blijf op de paden, hou je zaklamp gedimd (liefst met een oranje of rood filter) en praat zachtjes of nog beter: geniet van de stilte. Trek donkere of neutrale kleding aan, zodat je zo min mogelijk opvalt, en laat vooral geen sporen achter. Zo blijft de natuur puur natuur. Check ook altijd even van tevoren waar je wél ‘s nachts mag zijn: kamperen kan niet overal en sommige natuurgebieden zijn na zonsondergang gewoon gesloten. Zo weet je zeker dat je met respect reist én binnen de regels blijft.

Noctourism gaat vooral om de ervaring en de magie van de nacht, maar dus ook om respectvol omgaan met alles wat er al is. Kies daarom bij voorkeur voor de aangegeven nachtroutes of slaap op plekken waar het is toegestaan om ’s nachts een korte wandeling te maken. En dan de voorbereiding: zorg dat je goed bent uitgerust. Neem bijvoorbeeld een zaklamp mee die je kunt dimmen, liefst met een oranje of rood filter. Zo verstoor je het nachtleven veel minder. En vergeet een warme trui of jas niet, want zelfs in de zomer kan het ’s nachts flink afkoelen. En het allerleukste? Ga zo’n avontuur aan met iemand die net zo gek is als jij, zodat je samen kunt genieten van die magische uurtjes in het donker. Dus, waar wacht je nog op? De nacht roept je!